OpenAI, ARIA ve SEO: Web’i Daha Kötü Yapmak

OpenAI, ChatGPT yerleşik yeni bir tarayıcı olan Atlas’ı duyurdu. ARIA’ya aşina olanlar için, OpenAI ne beklememiz gerektiğini şöyle özetliyor (kodu bulduğum gibi bıraktım, yalnızca target’ı kaldırdım):

> Atlas’ı geliştirmeye devam edeceğiz; yol haritamızda çoklu profil desteği, gelişmiş geliştirici araçları ve Apps SDK geliştiricilerinin uygulamalarının Atlas’ta keşfedilebilirliğini artırmanın yolları var. Web sitesi sahipleri ayrıca Atlas’ta ChatGPT ajanının sitelerinde nasıl çalıştığını iyileştirmek için ARIA etiketleri ekleyebilir.

“Introducing ChatGPT Atlas” sayfasındaki “What’s next” başlığı

O “ARIA (opens in a new window)tags [sic]” bağlantısı, Geliştirici SSS sayfasında şuna işaret ediyor (başlığı ve target’ı kaldırdım, bıraktım):

> Web sitemin Atlas’taki ChatGPT ajanıyla performansını nasıl artırabilirim? > > Web sitenizi daha erişilebilir yapmak, Atlas’taki ChatGPT Ajanı’nın onu daha iyi anlamasına yardımcı olur. > > ChatGPT Atlas, sayfa yapısını ve etkileşimli öğeleri yorumlamak için, ekran okuyucuları destekleyen aynı etiket ve rolleri—ARIA etiketlerini—kullanır. Uyumluluğu artırmak için düğmeler, menüler ve formlar gibi etkileşimli öğelere açıklayıcı roller, etiketler ve durumlar ekleyerek WAI-ARIA en iyi uygulamalarını izleyin. Bu, ChatGPT’nin her öğenin ne yaptığını tanımasına ve sitenizle daha doğru şekilde etkileşmesine yardımcı olur.

“Publishers and Developers – FAQ” sayfasındaki “Developer FAQs” başlığı altındaki ilk soru

Bu Ne Anlama Geliyor

ChatGPT Atlas logosu: kenarları çekiştirilerek açılan, yuvarlatılmış ok biçimli bir tıkaçla vurgu yapılmış, firkete gibi kıvrımlı mavi bir halka—anüse fazlasıyla benzeyen bir şekil. Bunda benim suçum yok: LLM şirketlerinin birçoğu genel olarak logo olarak “butthole” seçti; ayrıca OpenAI’ye yeni tarayıcısını, pejoratif biçimde “Atlass” diye anılacak bir okla “tıkamayı” ben söylemedim.

Buradaki sinyalleri erişilebilirlik uzmanları hızla çözer. Oldukça basitler:

Div-çorbası React (ve benzerleri) sitelerden içerik emmek/çalmak, semantik ve yapı yok sayıldığında zordur.
OpenAI ARIA’yı, botlarını yönlendirebilecek bir meta veri katmanı olarak görüyor.
OpenAI, yazarların ARIA kullanmasını istiyor ki emdiği/çalacağı veriyi sınıflandırmak ve yapılandırmak kolaylaşsın.
OpenAI, ARIA’yı kavramsal olarak anlamıyor.

Son madde biraz bağlam gerektiriyor. Ama ileri düzey erişilebilirlik uygulayıcıları gürültüden şu diğer sinyalleri de ayıklayabilir:

ARIA yalnızca bir “fallback” olmalıdır.
ARIA kullanan siteler çoğunlukla daha az erişilebilir oluyor.
APG’yi “ARIA en iyi uygulamaları” diye anmak, ARIA’nın yanlış anlaşılmasıdır.
APG’yi zorla uydurmaya çalışan yazarlar, erişilemezliği katmerler.

Yıllar içinde ChatGPT arayüzlerini incelemeye zahmet eden erişilebilirlik uzmanları, OpenAI ekibinin HTML’i bile çoğunlukla anlamadığını—erişilebilirliğin herhangi bir boyutunu bırakın—defalarca gösterdi. Bunun yerine bunlar, Steve’in üç ayrı seferde işaret ettiği “vibe-coded Vercel” tarzı fiyaskolar gibi duruyor (biliyorum, bu zaten fazladan bir tekrar):

ShatGPT, 8 Mayıs 2023
ShatGPT 4o, 13 Aralık 2024
AI effluential, 15 Ağustos 2025

Yani OpenAI ekibinden üç yıllık erişilebilirlik beceriksizliği geçmişi. Aynı şirket şimdi yazarlardan, içeriklerini daha iyi emmek/çalmak için ARIA kullanmalarını istiyor.

Bunun Sonucu Ne Olacak

Web hâlihazırda büyük ölçüde LLM-üretimli içerikle dolu. İnsan içeriğinin bu ölçekte yerinden edilmesiyle, siteler öne çıkmak için daha çok numara arıyor.

Profesyonel SEO “yılan yağı” şarlatanları kendilerini farklı göstermenin yeni yollarını sürekli arar. OpenAI’nin ARIA’ya dair kötü bilgilendirilmiş yeni talimatına işaret etmek, çekebilecekleri kollardan biri. Zaten ChatGPT “arama motoru” kolunu çekip duruyorlar; bunu da aynı pelerinin içine saracaklar.

SEO hilecileri, kelimenin tam anlamıyla on yıllardır görsellerdeki alt metni anahtar kelimeyle dolduruyor. ARIA’nın yara almadan kurtulmasının yolu yok. Her düğme, bağlantı ve div ya fazlasıyla (en iyi ihtimalle) redundant rollere boğulacak ya da yanlış rolde işaretlenecek.

İnsan sözcüğü kabul eden her ARIA özelliği tehlikede. Gelecekte aria-roledescription="ÜCRETSİZ bedava free ucuz free ağız çalkalama kapağı" gibi şeylerle karşılaşacağımı tahmin ediyorum; çünkü aria-label içinde anahtar kelime doldurmayı zaten gördüm ve OpenAI şimdi bunu istemiş oluyor (bunu kavrayamayacak kadar dağınık olsa bile).

SEO hileleri, trafiği artırmak için anahtar kelime yüklü spam siteleri itmek de dahil, web’e zaten büyük zarar verdi. LLM’ler bu çabaları turbo’ladı. Şimdi LLM üreticileri, bizzat web’i mahvetmenin yeni yollarını buluyor.

Ne Yapabilirsiniz

Belki çalıştığınız yerde “AI” konusundaki çoğunluk görüşünü not edin, sırf ARIA olsun diye ARIA eklemekten kaçının ki içerik hırsızlığını zorlaştırın; ve kişisel olarak da gizliliği ihlal eden, içerik çalan OpenAI tarayıcısını elinizin tersiyle itin.

Bunlar tepkisel düşüncelerim. Belki siz, içeriğinizi, kullanıcılarınızı ve web’i korumak için daha iyi fikirler üretirsiniz.